Turkey Business Guide

Orta Toprak Ekonomik Ticaret İşbirliği

1 İki taraflı ticaret
Çin, Türkiye'nin en büyük 17. ihracat pazarı ve en büyük ikinci ithalat kaynağıdır. 2019 yılında Orta Toprak ikili ticaret miktarı 21,8 milyar dolardı ve yıllık oranda yüzde 10,7 azaldı. Bunların arasında Türkiye'nin Çin'e ihracatı 2,59 milyar dolar, yıllık oranda yüzde 11,2'lik bir azalma ve Türkiye'nin toplam ihracatının yüzde 1,5'i, yıllık oranda yüzde 0,2'lik bir azalma teşkil etti. Türkiye'nin Çin'den ithalatı 184,9 milyar dolar, yıllık oranda yüzde 10,7'lik bir azalma ve Türkiye'nin toplam ithalatının yüzde 9,1'i oluşturmaktadır. Türkiye'nin Çin ile ticaret açığı 15,9 milyar dolar, yıllık oranda yüzde 10,6 azalmıştır.

Türkiye'nin Çin'den ithal ettiği ürünler öncelikle elektromekanik, tekstil ve hammadde ve kimyasal ürünlerdir. 2019 yılında üç ürünün toplam ithalatı 13,19 milyar dolar olup, Türkiye'nin Çin'den toplam ithalatının yüzde 71,3'ünü oluşturdu ve bu ithalatın neredeyse yarısını mekanik ve elektrik ürünler oluşturdu. Ayrıca, soz metaller ve ürünler, plastik kauçuk vb., Türkiye'nin Çin'den ithal ettiği ana büyük kategori ürünleridir (HS kategorisi), her biri yüzde 5'i aşıyor veya yaklaşıyor. Türkiye'nin Çin'e ilk üç ihracatı, maden, kimyasal ve elektromekanik ürünlerdir ve Türkiye'nin Çin'e ihracatının yüzde 51,2, yüzde 10,7 ve yüzde 7,0'unu oluşturuyor. Orta-Türkiye'nin iki taraflı ticareti, Türkiye'nin dış ticaretinin genel azalmasından yaklaşık yüzde altı puan daha fazla azalmaya devam ediyor. 2019 yılında Türkiye'nin Çin'e maden ihracatı 1,32 milyar dolar, yıllık oranda yüzde 10,4 azaldı; Kimyasal ürünlerin ihracatı yıllık oranda yüzde 28,8 azalmıştır. Elektrik ve mekanik ürünlerin ihracatı yıllık oranda yüzde 21,3 azaldı. Aynı dönemde, Türkiye'nin Çin'e gıda, hayvan ve bitki ürünleri gibi ihracatı ters bir şekilde büyüdü ve yıllık oranda %20'den fazla büyüdü, Çin'e ihracatı büyümeye devam eden birkaç büyük ürün, ancak mutlak miktarda daha düşük. Çin'in Türkiye'deki ithalat payı yavaş yavaş düşüyor ve Çin-Türkiye ikili ticaretinin yeni bir büyüme gücü bulması gerekiyor.

2 Çin'in Türkiye Yatırımı
2016 yılına kadar Türkiye'nin siyasi durumu genel olarak istikrarlı, ekonomik hızlı bir şekilde gelişmiş ve yatırım ortamı giderek iyileşmiş ve özellikle Avrupalı yatırımcılar tarafından tercih edilmiştir. 2016 ve 2017 yılları arasında, merkez hükümetinin değişimi, askeri darbe girişimi, anayasa değişikliği referendumu ve güvenlik durumunun kötüleşmesi gibi faktörlerin üst üste girmesi nedeniyle ekonomik büyüme yavaşladı. Türkiye ve ABD arasındaki ilişkiler 2018 yılında kötüleşmiş ve aynı yıl döviz krizi başladı. Ekim 2019'da ABD Türkiye'ye karşı yaptırımlar uyguladı. Çin'in Türkiye'ye yönelik yatırım akışlarında daha belirgin bir değişiklik var. 2019 yılında Çin'in Türkiye'ye doğrudan yatırım akışı 12,76 milyon dolar, yıllık oranda yüzde 90,6'lık bir azalma ve Türkiye'ye doğrudan yatırım stokları 1,75 milyar dolar oldu. 2020 yılının ilk yarısında Çin, Türkiye’ye doğrudan 18,37 milyon dolar yatırım yaptı, yıllık oranda yüzde 177,1 artış ve doğrudan yatırım stokları 2,67 milyar dolara ulaştı.

Yatırım sektöründe, Türkiye Yatırım Ofisi'ne göre, şu anda Türkiye'de ticari banka, Çin bankası, Huawei, ZTE, CIO Group, CIO gibi büyük şirketler dahil olmak üzere 1000'den fazla Çin şirketinin yatırım yaptığı belirtildi. Çinli şirketlerin Türkiye’deki yatırımları öncelikle üretim, maden geliştirme, altyapı inşaatı ve toptan ve perakende alanlarına odaklanmıştır. Başlıca projeler arasında Kumport Terminali, ACT Havayolları ve MRO Uçak Bakım Tesisi, Huawei İstanbul Ar-Ge Merkezi, Şanghay Uzay Şatteli Elektrofotovoltaik Ekipman Tesisi, EMBA Hunutru Elektrik Santrali gibi yer almaktadır. Ancak diğer alanlarda, özellikle finans, gayrimenkul, turizm ve depolama lojistikleri gibi hizmet sektörlerinde yatırımlar nispeten az.
Son yıllarda, Çin ve Türkiye'nin iki ülkesinin "Bir Kemer, Bir Yol" çerçevesinde pratik işbirliğini derinleştirdiği ve "Bir Kemer, Bir Yol" girişimi yavaş yavaş derinleştirdiği için, Çin şirketleri toprak ve su enerjisi ve termal enerji inşaatına katılmanın yanı sıra nükleer enerji, güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi gibi yeni enerji alanlarında Türkiye ile işbirliğini güçlendirdiler.

3 Ekonomik Ticaret İşbirliği Mekanizmi
Orta Türkiye Hükümetlerara İşbirliği Komitesi Mekanizmi Orta Türkiye Hükümetlerara İşbirliği Komitesi mekanizmasının kurulması, iki ülke başkanının iki taraflı siyaset, ticaret, güvenlik ve insani ilişkilerdeki önemli sorunların koordine edilmiş çözülmesini amaçlayan önemli bir anlaşmazlıktır. 2016 yılında, o zamanki Dışişleri Konseyi Başbakan Yardımcısı ve Orta Türkiye Hükümetlerarası İşbirliği Komitesi'nin Çin Başkanı Wang Yang, o zamanki Türkiye Başkanı Shimchek ile Orta Türkiye Hükümetlerarası İşbirliği Komitesi'nin ilk toplantısına ortak başkanlık etti. Toplantıda iki taraf, yüksek düzeydeki ziyaret hızını sürdürmeye, birbirlerinin temel çıkarları ile ilgili konularda birbirlerine destek vermeye devam etmeye, uluslararası işlerde iletişim ve koordinasyonu güçlendirmeye, siyasi karşılıklı güvenin temellerini sürdürmeye ve iki ülkenin ve bütün gelişmekte olan ülkelerin ortak çıkarlarını korumaya hazırlıklarını ifade ettiler.

4 Orta Dünya İşletme ve İşbirliği
Türk Çin İşletmeleri Ticaret Odası, Mayıs 2010'da Türkiye'deki Çin Büyükelçiliği Ekonomik ve Ticaret Bölümü'nün girişimi ve teşviki altında kurulmuştur. Ticaret Odası, 21 üye birimden oluşmaktadır ve şurası ve sekreterliği altında bulunmaktadır. Kurul Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkanı olarak Ankara Şubesi hizmet vermektedir.

İstanbul Sanayi Derneği
İstanbul Sanayi Derneği Türkiye'nin en büyük Sanayi ve Ticaret Odası'dır. 2019 yılında İstanbul Sanayi Derneği, Türkiye'nin ilk 500 şirketinin yüzde 36'sı dahil olmak üzere 18.000 üye şirketine sahip ve Üye şirketlerinin üretim değeri Türkiye'nin toplam sanayi üretiminin yaklaşık yüzde 35'ini ve toplam sanayi katma değerinin yüzde 40'ını teşkil ediyor.

İstanbul Ticaret Odası
1882 yılında kurulan İstanbul Ticaret Odası, Türkiye'nin en büyük ikinci ticaret odasıdır. İstanbul Ticaret Odası, sanayi ve hizmet sektörü şirketlerinin hızlı bir şekilde gelişmesini teşvik eder ve üye şirketlerine eğitim, danışmanlık ve diğer gerekli yönergeler sağlayarak işletmelerinin karşılaştığı yapısal sorunların çözülmesine yardımcı olur ve Türkiye’nin uluslararası ticaretinin gelişiminde önemli bir rol oynar.

Türkiye İşletme Derneği
1971 yılında kurulan Türk İşletme ve Sanayi Derneği, merkezi İstanbul'da bulunan Türk özel şirketlerinden oluşan sivil kuruluştur. Derneğin 4.000'den fazla üyesi, Türkiye'nin dört dış ticaretinin yüzde 80'ine, kurumsal ekonomik kârın yüzde 50'sine, vergi gelirlerinin yüzde 80'ine ve Türkiye'nin resmi olmayan ve tarım olmayan işgücünün yüzde 50'sine katkıda bulunmaktadır.